Elke dag maak je keuzes – van kleine, dagelijkse beslissingen tot grote besluiten die bepalend zijn voor je toekomst. Jouw keuzes beïnvloeden niet alleen de richting die je opgaat, maar onthullen ook jouw waarden en identiteit. Bewust kiezen is niet altijd eenvoudig, maar het is essentieel om grip te krijgen op je leven en het pad te volgen dat echt bij je past. Het model dat hier besproken wordt is geïnspireerd op Spencer Johnson, auteur van het beroemde boek ‘Who Moved My Cheese?’, dat zich richt op omgaan met verandering en besluitvorming. Omdat ik merkte dat het model van Spencer Johnson lastig toepasbaar was in de praktijk, heb ik een voortraject ontwikkeld dat helpt om meer zelfinzicht te krijgen.
Een warm hart en een koel hoofd
Spencer Johnson stelt dat het beter is om je te richten op betere besluiten, en niet te blijven piekeren over het beste besluit. Zoeken naar perfectie leidt tot uitstelgedrag, waarmee belangrijke kansen voor je neus worden weggekaapt. Denk bijvoorbeeld aan het missen van een baankans omdat je te lang hebt gewacht met solliciteren. Of stel je voor dat een waardevolle relatie verloren gaat door twijfels en afwachten, waardoor gevoelens onuitgesproken blijven. De gedachte is dat goede kansen zich wel voordoen in ieders leven, maar ze duren slechts kort. Snel betere besluiten kunnen nemen is daarmee een belangrijke vaardigheid.
Maar wat zijn betere besluiten dan precies? Dat zijn besluiten waar je gevoel en verstand in evenwicht zijn. Je verstand geeft structuur en logica, terwijl je gevoel keuzes betekenis en richting geeft. Samen zorgen ze er voor dat je niet alleen handelt, maar leeft naar wat je belangrijk vindt. In het model stelt Spencer Johnson drie vragen met het hoofd en drie met het hart, die alle zes met “ja” moeten worden beantwoord om een besluit te nemen. Om het model veelzijdiger te maken, heb ik extra details toegevoegd, zodat het niet alleen voor ja-nee-vragen werkt, maar ook voor complexere open vragen die meer verdieping vereisen.
Het verschil tussen impulsieve of intuïtieve beslissingen
Maar wat doe je als je heel snel moet beslissen? Dan is er geen tijd voor uitgebreide afwegingen. Denk bijvoorbeeld aan een piloot die tijdens een noodsituatie in de lucht snel moet handelen. Piloten volgen strikte checklists die zijn ontworpen voor noodsituaties zoals motoruitval of extreme weersomstandigheden. Door intensieve training en herhaling kunnen ze complexe beslissingen binnen enkele seconden nemen, zonder eerst elk detail af te wegen. Dit vermindert reactietijd en vergroot de kans op een succesvolle uitkomst.
Op dezelfde manier helpt het in het dagelijks leven om een persoonlijk stroomschema te ontwikkelen dat je ondersteunt bij snelle besluitvorming. Door een moment van reflectie in te bouwen, hoe kort ook, zorg je ervoor dat je geen impulsieve, maar een intuïtieve beslissing neemt die in lijn is met je kernwaarden en doelen.
Rol van kernwaarden, biases en gevoelens
Bij een beslissing is het belangrijk om trouw te blijven aan jezelf en je eigen kernwaarden. Wat zijn jouw belangrijkste kernwaarden? Veel mensen vinden het lastig hun kernwaarden te benoemen, omdat deze vaak onbewust zijn en soms tegenstrijdig kunnen zijn. Als iemand een sterke behoefte heeft aan vrijheid en ook een sterke behoefte aan relaties, bijt dat elkaar. Iemand kan behoefte hebben aan verbinding en betekenisvolle relaties, maar tegelijkertijd jaloers zijn en behoefte aan controle hebben. Het is duidelijk dat het laatste op de lange termijn niet goed uitwerkt op relaties.
Inzicht in je kernwaarden, ook als ze conflicterend zijn met andere kernwaarden, helpt je dus om duidelijker te definiëren waar je voor staat en waar je heen wilt met je leven. We ontwikkelden een classificatietest met praktijksituaties die je confronteert met herkenbare keuzes. Door deze eerlijk te beantwoorden, krijg je een helder beeld van je kernwaarden. Zo kan je ontdekken waar je werkelijke behoeften liggen. Daarmee leer je richting geven aan je keuzes. Ook helpt het je om de waarden van anderen beter te begrijpen.
Vooralsnog heb ik 18 waarden gedefinieerd, in het onderstaande interactieve rapport staan 18 kernwaarden.
Naast kernwaarden zijn biases (denkfouten) van groot belang bij beslissingen. Er zijn allerlei biases die je waarneming beïnvloeden en je dus een verkeerde kant op kunnen sturen. Zoals de bevestigingsbias, waarbij je alleen die informatie zoekt die je bestaande overtuigingen bevestigt. Of het framing effect, waarbij de manier waarop een verhaal verteld wordt bepaald hoe je over iets denkt. Je kunt ook een voorstel afwijzen, simpelweg omdat het afkomstig is van iemand met wie je een negatieve geschiedenis hebt (emotionele bias). Biases zorgen er dus voor dat je beslissingen de verkeerde kant op gaan, en inzicht in je biases helpt je dus om op koers te blijven.
Ten slotte spelen gevoelens een belangrijke rol bij beslissingen. Positieve emoties zoals enthousiasme kunnen je motiveren om kansen te grijpen, terwijl negatieve gevoelens zoals angst of onzekerheid juist tot uitstel of vermijding kunnen leiden. Zo zal iemand met een laag zelfbeeld eerder genoegen nemen met een uitkomst dan iemand die dat niet heeft. Als iemand positief is ingesteld, zal hij zich minder snel uit het veld laten slaan. Inzicht in je gevoelens en hoe die je keuzes beïnvloeden is dus van groot belang voor je toekomst.
Besluitvormingsprofiel
Door middel van drie zorgvuldig samengestelde vragenlijsten (classificatie, scoring en open vragen) brengen we jouw persoonlijke besluitvormingsstijl in kaart. Deze vragenlijsten helpen ons om inzicht te krijgen in hoe je keuzes maakt, welke factoren daarbij een rol spelen en waar mogelijke verbeterpunten liggen. Dit vormt de basis voor een persoonlijke analyse en gerichte coaching. Deze vragenlijsten zijn ontworpen om zowel kwantitatieve als kwalitatieve inzichten te bieden, waardoor we een diepgaand beeld krijgen van jouw unieke manier van besluiten nemen. We analyseren je kernwaarden, mogelijke biases en gevoelens die jouw keuzes beïnvloeden en stellen een persoonlijk besluitvormingsprofiel op met concrete bevindingen en actiepunten, zoals het ontwikkelen van effectievere besluitvormingsstrategieën, het verbeteren van communicatievaardigheden en het herkennen van belemmerende denkpatronen. Dit helpt om gerichte stappen te zetten voor betere beslissingen.
Afsluiting
Heb je interesse om meer inzicht te krijgen in je besluitvormingsprofiel of sta je voor een keuze waar je niet uit komt? Neem de eerste stap naar betere beslissingen door je aan te melden!
Vul dan onderstaand formulier in.